DENETLEME VE DANIŞMANLIK GRUPLARININ KURULMASI VE
PRATİK EĞİTİMİN VERİLECEĞİ İŞYERLERİNİN DENETİMİNE
İLİŞKİN YÖNERGE
I. BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç
Madde 1- (1) Bu Yönergenin amacı, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre aday
çırak ve çırak yetiştirmek isteyen işyerlerinin, pratik eğitim için elverişli olup olmadıklarının
belirlenmesi, pratik eğitim veren işyerlerinin denetimi ve bu işyerlerine danışmanlık
hizmetlerinin götürülmesi ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- (1) Bu Yönerge 3308 sayılı Kanuna göre aday çırak ve çırakların pratik
eğitimini üstlenen 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununa tabi
işyerlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3- (1) Bu Yönerge, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, 5362 sayılı Esnaf ve
Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu ve bu Kanun gereğince çıkarılan Pratik Eğitimin
Verileceği İşyerleri ve Bunların Denetimine İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- (1) Bu Yönergede geçen,
a) Aday çırak: Çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce
kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğin ön bilgileri verilen kişiyi,
b) Bakanlık: Milli Eğitim Bakanlığını,
c) BİDDG: Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarını,
ç) Birlik: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
d) Çırak: Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği
bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişiyi,
e) Federasyon: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkarlar federasyonlarını,
f) İDDG: İşyeri denetleme ve danışmanlık gruplarını,
g) İÜEM: Odalar, birlikler, federasyonlar ve Konfederasyonun özellikle alt yapısı yeterli
olmayan işyerlerinin yeterli düzeyde veremedikleri pratik meslek eğitiminin noksanlıklarını
tamamlamak amacıyla kurdukları işletmelerüstü eğitim merkezlerini,
ğ) Kalfa: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu
meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen
kişiyi,
h) Konfederasyon: Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunu,
ı) Merkez: Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğünü,
i) MİDDG: Merkez İşyeri Denetleme ve Danışmanlık Grubunu,
j) Meslek Eğitimi Danışmanlığı Birimi: 5362 sayılı Kanun uyarınca oda, birlik,
federasyon ve Konfederasyon bünyesinde kurulan birimi,
k) Oda: 5362 sayılı Kanuna göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarını,
l) Usta: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları
mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen, üretimi
planlayabilen, üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen, düşüncelerini
yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen, üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi,
m) Usta öğretici: Ustalık yeterliğini kazanmış, aday çırak, çırak ve kalfaların işyerindeki
eğitiminden sorumlu, meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi,
ifade eder.
II. BÖLÜM
PRATİK EĞİTİM YAPILACAK İŞYERLERİNİN BELİRLENMESİ
İşyerlerinin sınıflandırılması
Madde 5- (1) Çıraklık eğitiminin yapılabilirliği açısından işyerleri üç sınıfa ayrılır.
a) Çıraklık eğitimi yapılabilecek işyerleri: Çıraklık eğitimi yapabilecek işyerlerinde
aşağıda belirtilen hususların tamamı aranır.
1- Pratik eğitim programlarında belirtilen asgari donanıma sahip olunması,
2- Pratik eğitim programlarında gösterilen iş ve işlemlerin en az % 80′ inin işyerinde
sorunlara çözüm bulmak amacı ile Konfederasyon bünyesinde bir Merkez İşyeri Denetleme
ve Danışmanlık Grubu (MİDDG) kurulur.
(2) Merkez işyeri denetleme ve danışmanlık grubu; Konfederasyon Genel Başkanı ya da
grup üyeleri arasından Genel Başkan tarafından belirlenecek bir üye başkanlığında;
a) Konfederasyon yönetim kurulu tarafından, Konfederasyon genel kurul üyeleri
arasından bölge, il ve meslekleri temsil edecek yapıda ve Konfederasyon yönetim kurulu üye
sayısının iki katını geçmeyecek sayıda seçilecek üye ile
b) Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdüründen veya
görevlendireceği bir temsilciden oluşur.
(3) Konfederasyon genel kurul üyeleri arasından seçilen üyelerin en az üçte ikisi, 3308
sayılı Kanunun çıraklık eğitimi uygulama kapsamında bulunan meslek dallarında faaliyet
gösteren kişiler arasından belirlenir.
(4) MİDDG’nin sekreterya görevi, Konfederasyon bünyesindeki Eğitim ve Planlama
Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Görevleri
Madde 7- (1) Merkez İşyeri Denetleme ve Danışmalık Grubunun görevleri şunlardır:
a) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimlerinin amacına ulaşması için gerekli
tedbirleri almak,
b) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimlerinde meydana gelen sorunları
çözmek üzere Bakanlık ile işbirliği yapmak,
c) Aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitiminde meydana gelen eksiklikleri
gidermek üzere işletmelerüstü eğitim merkezleri kurulmasını sağlamak,
d) Oda ve birlik bünyesinde kurulan işyeri denetleme ve danışmanlık grupları arasında
birlik ve uyum sağlamak, bunların karşılaşacakları sorunlara çözüm bularak yardımcı olmak.
Çalışma esasları
Madde 8- (1) MİDDG, aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimleri ile ilgili olarak
gündeminde bulunan konuları görüşerek çözüme kavuşturmak üzere en az 6 ayda bir toplanır.
Toplantı yer ve saati başkan tarafından, toplantı gündemi ile birlikte en az 10 gün önceden
üyelere yazılı olarak duyurulur. Gerekli görülen hallerde, başkanın isteği üzerine toplantı
sayısı arttırılabilir. Gündemde bulunan konuların gerektirmesi halinde MİDDG Ankara
dışındaki bir ilde de toplanabilir.
(2) MİDDG toplantı gündemindeki konularla ilgili olarak, gereğinde araştırma ve
inceleme grupları kurulabilir. Bu grupların görev süresi araştırma konuları ile sınırlıdır.
IV. BÖLÜM
BİRLİK İŞYERİ DENETLEME VE DANIŞMANLIK GRUBU ( BİDDG )
Kuruluş
Madde 9- (1) Odalar bünyesinde kurulan, işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarının
çalışmalarına rehberlik etmek ve karşılaşacakları sorunların çözümüne yardımcı olmak
amacıyla birlik bünyesinde birlik işyeri denetleme ve danışmanlık grubu (BİDDG) kurulur.
(2) Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık grubu, birlik başkanı veya görevlendireceği
başkan yardımcısının başkanlığında;
a) Kapsam içindeki meslek dallarında kurulmuş bulunan odalarca belirlenecek en az üç
üye ile
b) Mesleki eğitiminden sorumlu il milli eğitim müdür yardımcısı veya şube
müdüründen oluşur.
(3) Odası bulunmayan meslek dallarında bu grubun görevleri, ilgili birlik bünyesinde
kurulan birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarınca yerine getirilir.Gerekirse o meslek
dalı için bir işyeri denetleme ve danışmanlık grubu da kurulabilir. Bu gruplar, yönergenin 13 .
maddesinde belirtilen esaslara göre çalışırlar.
(4) BİDDG’lerin sekreterya görevi, birlik bünyesinde kurulan meslek eğitimi
danışmanlığı birimi tarafından yerine getirilir.
Görevleri
Madde 10- (1) Birlik işyeri denetleme ve danışmanlık gruplarının görevleri şunlardır:
a) Odalar bünyesinde kurulan İDDG’lerin çalışmalarına rehberlik etmek ve
karşılaşacakları sorunların çözümüne yardımcı olmak,
b) Çıraklık eğitiminin şartlı yapıldığı işyerlerindeki çırakların, eksik kalan pratik
eğitimlerinin tamamlanması için gerekli tedbirleri almak ve takip etmek,
c) Usta ve usta öğreticilerin hizmet içi eğitimleri için birlik başkanlığına teklifte
bulunmak,
d) Odası bulunmayan meslek dallarında denetim ve danışmanlık hizmetlerini
yürütmek, gerekli görülmesi halinde birlik bünyesinde bu hizmetleri yürütecek İDDG’leri
kurmak,
e) Bölgenin gelişmişlik düzeyine göre aday çırak ve çırak öğrencilerin pratik eğitimi
(2) Oda bünyesinde farklı meslek dallarının bulunması halinde her meslek dalı için bir
İDDG kurulabileceği gibi, aynı ana meslek alanına ait meslek dalları için de bir İDDG
kurulabilir.
(3) Oda bünyesinde kurulan İDDG’ler;
a) Oda yönetim kurulunca, çalışma bölgesindeki iş hacmine göre kendi üyeleri arasında
veya dışından seçilen 2 ila 4 üye,
b) Odanın çalışma bölgesinde bulunan mesleki eğitim merkezi müdürlüklerinde,
bulunmaması halinde diğer mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görevli bir alan
uzmanından
oluşur.
(4) Grupta görev alması halinde oda başkanı İDDG’nin başkanlığını yürütür. Aksi halde
üyeler kendi aralarından bir başkan seçerler.
(5) Oda bünyesinde kurulan mesleki eğitim danışmanlığı biriminin büroları, oda işyeri
denetleme ve danışmanlık grubunun sekreterya görevini üstlenir.
Görevleri
Madde 13- (1) Oda ve aynı görevi yapmak üzere birlik bünyesinde kurulan işyeri
denetleme ve danışmanlık grupları, denetleme görevlerini yerine getirirken esas itibariyle
birer danışma kurulu gibi çalışarak, 3308 sayılı Kanunun işletmelerde yapılmasını öngördüğü
pratik meslek eğitiminin gereği gibi verilebilmesi için, alt yapı eksiklerinin giderilmesinde
yol gösterici ve yardımcı olurlar.
a) İDDG’lerin görevleri esas itibariyle:
1) Eğiticilerin elverişliliği,
2) İşyerinin elverişliliği,
3) Eğitimin programa uygunluğu,
4) İstihdamın sözleşmeye ve mevzuata uygunluğu,
konularında denetim ve danışmanlık yapmaktır.
b) İDDG’ler bu görevlerini yerine getirirken; 3308 ve 5362 sayılı Kanunlar ile bu
Kanunların atıfta bulunduğu sosyal sigorta ve iş hukuku mevzuatını ve 5362 sayılı Kanuna
dayanılarak çıkarılan 29.01.2008 tarihli Pratik Eğitimin Verileceği İşyerleri ve Bunların
Denetimine İlişkin Yönetmeliğin özellikle 5., 6. ve 7. maddeleri ile 3308 sayılı Kanuna
dayanılarak çıkarılan 03.07.2002 tarihli Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin ilgili
maddelerinde belirtilen esaslara ilişkin alt düzenlemeleri dikkate alırlar.
c) Bu çerçevede İDDG’lerin denetim ve danışmanlık görevleri özellikle şunlardır:
1) İşyerinde icra edilen meslek dalı veya dalları itibariyle işyerinin aşağıdaki
sınıflandırmaya göre ait olduğu grubu belirlemek; izlemek ve gerektiğinde değiştirmek:
– Çıraklık eğitimine elverişli işyeri,
– Çıraklık eğitimine şartlı elverişli işyeri,
– Çıraklık eğitimine elverişsiz işyeri.
2) Eğitici elemanların, usta ve usta öğreticilerin kişisel ve mesleksel bakımdan elverişli
ve sayıca yeterli olup olmadıklarını belirlemek ve denetlemek,
3) Çıraklık eğitim programlarına ve meslek standartlarına göre, bir mesleğin bir
işyerinde icrası için gerekli donanımı dikkate almak, aynı meslek dalında çıraklık eğitimi
yapılabilmesi için işyerinde bulunması gereken asgari donanımın var olup olmadığını
belirlemek,
4) İşyerinin elverişliliğini belirlerken, çıraklık eğitimi yapılan meslek dalı itibariyle o
işyerinde yeterli çeşitlilikte iş ve işlem yapılıp yapılmadığına dikkat etmek,
5) Çıraklık eğitimine şartlı elverişli sayılan işyerlerinde eksik verilen pratik eğitimin,
varsa bir işletmelerüstü eğitim merkezinde, yoksa başka bir işyeri veya kurumda
tamamlanması için gereken önlemleri almak,
6) İşyerinde verilen pratik meslek eğitiminin meslek dalı itibariyle ilgili eğitim
programına uygunluğunu denetlemek ve izlemek,
7) Aday çırak, çırak ve kalfaların istihdam ilişkilerinin, bunlarla yapılan sözleşmelere ve
ilgili mevzuata uygunluğunu denetlemek ve izlemek,
8) Çıraklık eğitimi yaparken kapanan, kapatılan veya eğitime elverişsiz duruma düşen
işyerlerinin çıraklarına yeni işyeri bulunmasında yardımcı olmak,
9) Mevzuata aykırı halde çırak istihdam edilen işyerlerinin sorumlularını mevzuata
uygun davranmaya davet etmek; sonuç alınamaması halinde cezai müeyyide uygulanması için
ilgili mercilere duyurmak,
10) İşyerinde bulundurulması gereken belgelerin ve malzemenin bulunup bulunmadığını
denetlemek,
11) İlkyardım ve iş güvenliği bilgilerinin ve malzemelerinin aday çırak, çırak ve
kalfalara verilip verilmediğini ve iş kazalarının önlenmesine yönelik tedbirlerin alınıp
alınmadığını denetlemek,
(2) İşyeri denetleme ve danışmanlık grupları, denetimlerinde karşılaştıkları ve rehberlik
suretiyle gideremedikleri noksanlıkları ve kurallara aykırılıkları, disiplin kovuşturmasında
bulunmaları amacıyla doğrudan çalışma bölgesi içinde bulundukları birlik disiplin kuruluna
ve il mesleki eğitim kuruluna bir raporla bildirirler. Konusu suç teşkil eden fiiller hakkında
genel hükümler uygulanır.
Çalışma Esasları
Madde 14- (1) İDDG’lerin çalışmasında aşağıdaki esaslara riayet edilir:
a) İDDG üyeleri, görevlerini gereği gibi yerine getirebilmeleri amacıyla, kısa süreli bir
eğitimden geçirilirler.
b) İDDG üyeleri eğitim gördükten sonra, aralarında yapacakları işbölümü sonucu,
işyerlerine toplu veya tek kişilik denetleme ve danışmanlık ziyaretinde bulunurlar.
c) Görev alanına giren işyerleri yıllık bir denetleme ve danışmanlık programına göre
yılda en az bir kez ziyaret edilir. Program dışı ziyaret ve temas her zaman yapılabilir.
d) Ziyaretlerde, bu Yönetmeliğin 13. maddesinde belirtilen danışmanlık ve denetleme
görevleri yerine getirilir.
e) İşyeri ziyaretleri, ziyarette bulunan İDDG üyesi / üyeleri ve işveren tarafından
imzalanan bir tutanağa bağlanır. ” İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporu ” başlığını
taşıyan bu tutanağın bir örneği Yönerge ekindedir.
f) İşyerinin, elverişlilik sınıflandırmasına göre ait olduğu grup, işyerinin görülebilir bir
yerine asılan bir levha üzerinde belirtilir. Bu levhanın, bir örneği Yönergeye eklenmiştir.
Sınıflandırma grubunu belirleyen ve zamanla ortaya çıkabilecek grup değişikliğini belgeleyen
“İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporu”nun bir örneği işyerinde saklanır, birer örneği
işyerinin bağlı olduğu Oda Başkanlığına, Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğüne ve BİDDG’
ye verilir. Raporda belirtilen eksikliklerin giderilmesi ve önerilen önlemlerin alınması sürekli
izlenir.
VI. BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Görev Süresi
Madde 15- (1) MİDDG üyelerinin görev süresi kurumlarınca belirlenir. BİDDG ve
İDDG üyelerinin görev süresi 4 yıldır. Üyeler gerekli hallerde bağlı bulundukları kurum
tarafından değiştirilebilirler.
Toplantı ve Karar
Madde 16- (1) MİDDG, BİDDG ve İDDG’ler üye salt çoğunluğu ile toplanırlar.
Çekimser oy kullanamazlar. Oyların eşitliği halinde, başkanın oyu iki oy sayılır.
Yolluk ve Huzur Hakkı
Madde 17- (1) Oda İşyeri denetleme ve danışmanlık grubu, birlik işyeri denetleme ve
danışmanlık grubu ve merkez işyeri denetleme ve danışmanlık grubu üyelerine ödenecek
ulaşım, konaklama, harcırah ve huzur hakkı, ilgili meslek kuruluşunun genel kurulunca
belirlenen ve 5362 sayılı kanunun 56 ncı maddesinde öngörülen sınırlar içerisinde kalan tutarı
geçmemek üzere ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun yönetim kurulunca belirlenir
ve eğitim bütçesinden ödenir.
Eksik Kalan Pratik Eğitimin Tamamlattırılması
Madde 18- (1) Çıraklık eğitimi yapılmasına şartlı elverişli sayılan işyerlerinde eksik
kalan pratik eğitimin işletmelerüstü eğitim merkezlerinde tamamlattırılması esastır.
(2) Ancak, işletmelerüstü eğitim merkezlerinin kurulmadığı yerlerde, gereğinde mesleki
eğitim merkezleri laboratuar-atölyelerinden yararlanılabilir. Bu durumda işletmelerüstü
eğitim, mesleki eğitim merkezi müdürlüğü ile işbirliği yapılarak yerine getirilir.
(3) Diğer kurum ve kuruluşlardan da yararlanılabilir.
İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporuna İtiraz
Madde 19- (1) İşyerleri İDDG’ler tarafından kendileri için düzenlenen raporlara ve
uygulamalara, durumun kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içinde BİDDG’ ye
itirazda bulunabilirler.
(2) BİDDG’ler bu itirazları bir ay içinde sonuçlandırmak zorundadır.
(3) Tarafların bu konudaki kanunlarla düzenlenmiş diğer hakları saklıdır.
Yürürlük
Madde 20- (1) Bu yönerge yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 21- (1) Bu yönerge hükümleri Konfederasyon Genel Başkanı tarafından
yürütülür.
Geçici Madde 1- Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce çıraklık sözleşmesi
yapan aday çırak ve çıraklar için bu yönerge hükümleri uygulanmaz.
…………………………………………………………………..Odası İşyeri
Denetleme ve Danışmanlık Grubunun ……………………………tarihli
“İşyerinin Pratik Eğitime Uygunluk Raporu” sonucunda, bu işyerinde çıraklık
eğitimi yapılması uygun bulunmuştur.